Mehdeya (batterie de)[p220][34.265169 N, 6.657204 W]

Maroc. Kénitra. Batterie Henri Ponsot. Cette batterie est établie à la cote 63, à 2 500 mètres de l’embouchure de l’oued Sebou, sur la rive gauche. Ses missions sont l’interdiction de l’accès à Port-Lyautey (Kénitra), à 8 kilomètres en amont, ainsi que la défense des plages avoisinantes. En 1939, l’ouvrage, armé de 4 canons de 138 Mle 1881, aligne ses pièces entre la Kasbah de Moulay Ismail, datant du 17e siècle, et le phare de Mehdeya (ou de Mehdya, ou de Mehdia). En 1940, il est remplacé par une batterie de deux canons de 138 Mle 1923 sur affût Mle 24, provenant du croiseur mouilleur de mines Pluton, détruit à Casablanca par l’explosion de ses mines, le 13 septembre 1939. Ce navire de 4773 tonneaux, mis en service en 1931, était armé de 4 canons de 138, de 4 canons de 75 C.A. et de 2 canons de 37 C.A. Cette nouvelle batterie est située entre la précédente et le phare. Les pièces sont installées dans des cuves dotées de niches attenantes, pouvant contenir 80 projectiles et 110 douilles, et protégées par une dalle en béton armé épaisse de 55 cm. Le champ de tir est de 360°, et la portée atteint 18 000 mètres. Un magasin, protégé par une dalle en béton armé, épaisse de 150 cm, et pouvant contenir 800 coups complets, est aménagé en arrière des pièces. Le P.C.T., placé entre les 2 batteries, et protégé par une dalle de 10 cm en béton armé, est équipé d’un conjugateur « aviso », et d’un télémètre S de 5 mètres. Un projecteur de 150 Sperry assure l’éclairage du champ de tir. Le casernement est assuré par cinq bâtiments en dur, situés à 300 mètres en arrière de l’ouvrage. La section de défense des passes de l’oued Sebou, avec ses 2 canons de 75 Mle 1897 sur affût Mle 1916, est établie à 500 mètres au nord de la batterie, à proximité de l’ancienne batterie basse de la Kasbah. Le récit de la bataille de Port-Lyautey, qui figure parmi les plus acharnées de l’opération Torch, et implique largement les batteries de côte, mériterait un développement dépassant le cadre de cette intervention. Nous la résumons donc largement. Le 8 novembre 1942, la batterie de 138 est commandée par le lieutenant de vaisseau Houssin. L’oued Sebou est interdit par un barrage de fil d’acier, tendu à hauteur de la Kasbah, elle-même défendue par la 7e compagnie du 1er R.T.M. À 06 heures 05, la section de 75 ouvre le feu sur une vedette, chargée de la destruction du barrage. Le projecteur de la batterie de 138 éclaire alors l’objectif, qui est également pris à partie par les mitrailleuses du 1er R.T.M. La vedette se retire, sans dégâts. Pendant ce temps, le destroyer Eberle ouvre le feu sur l’ancienne batterie de 138, qu’il croit responsable des tirs. À 06 heures 25, les 138 ouvrent le feu, à 7 000 mètres, sur le destroyer Roe qui est encadré. Celui-ci riposte, suivi du Savannah. Ces navires font partie du groupe d’attaque nord de la Task Force 34, qui comprend, entre autres, le cuirassé Texas, le croiseur Savannah, 2 porte-avions et 10 destroyers. À 06 heures 35, les 138 reprennent leur tir, cette fois sur les péniches de débarquement, qui sont également bombardées par une batterie de 155 G.P.F. en position, avec la 128e batterie de D.C.A., au sud-ouest de la base aéronavale. À 06 heures 58, la section de 75, qui tire également sur les navires de débarquement, est prise à partie par un destroyer. La batterie de 138 tire, successivement, sur un destroyer, puis sur le Savannah, qui s’est approché à moins de 6 000 mètres, puis sur le transport George Clymer. Ces tirs obligent les transports à s’éloigner, et interrompent les débarquements. Les navires reprennent leurs tirs sur la batterie, endommageant la pièce 2. Cependant, à 08 heures 30, un bataillon américain, débarqué sur la plage verte, à moins de 2 000 mètres au sud-ouest de la batterie de 138, s’empare du phare et se prépare à attaquer l’ouvrage. Le commandant ordonne alors de détruire la pièce 1. Les Américains envahissent la batterie et font prisonnier l’équipage, à l’exception du L.V. Houssin qui, accompagné d’un de ses hommes, réussit à rejoindre la section de 75. Celle-ci vient d’être mise hors de combat par le tir d’un destroyer, tuant tout l’équipage, sauf trois hommes, dont 2 sont blessés. Les batteries ont tiré, en tout, 160 coups de 138 et 140 coups de 75. L’infanterie américaine échoue devant la Kasbah, où les officiers ayant tous été tués, la 7e compagnie est commandée par un sergent-chef. À deux reprises, les tirailleurs ouvrent le feu à la mitrailleuse sur le destroyer Dallas, qui tente de franchir les jetées pour remonter l’oued Sebou, et doit renoncer. Il devra attendre le 10 pour parvenir à ses fins. La batterie de 138 est réoccupée à 16 heures 35 par le 1er bataillon du 1er R.T.M., à la suite d’un assaut à la baïonnette, effectué avec l’appui d’une section de chars F.T. 17. Mais les tirailleurs échouent devant le phare. La batterie est reprise par l’infanterie américaine, dans la nuit du 9 au 10, puis reconquise par le 1er bataillon du 1er R.T.M. qui, dans la foulée, enlève également le phare. Mais les Américains sont maintenant en force, et reprennent le tout, puis donnent l’assaut à la Kasbah, qui tient toujours, et finit par tomber, le 10 en fin de matinée, après un bombardement aérien, suivi de furieux combats. Les affrontements vont se poursuivre jusqu’au soir, au grand étonnement des Américains, qui n’avaient pas prévu une telle résistance. La 128e batterie de D.C.A. a consommé 1 000 coups de 75, rien que pour la journée du 8, abattant 2 avions au cours des attaques aériennes sur la B.A.N., et harcelant les plages de débarquement. Le 9, elle poursuit ses tirs sur les troupes au sol, s’attirant à chaque fois une réplique des navires, particulièrement du Savannah. Le 10, à 07 heures 00, elle ouvre le feu sur le Dallas, qui a enfin réussi à franchir le barrage de l’oued Sebou. La B.A.N. ayant été évacuée, et l’ennemi approchant, son personnel se replie à 10 heures 30, après avoir détruit ses matériels. Quant aux canons de la batterie de 155 G.P.F., ils sont sabordés le 9, dans la matinée, par suite d’une mauvaise interprétation d’un ordre d’évacuation. La batterie Henri Ponsot est remise en état après ces événements, et elle est renforcée par une D.C.A. comprenant 2 canons de 40 Bofors, 2 canons de 37 C.A. et 3 mitrailleuses de 13,2. De nos jours, si le site est parfaitement identifiable, on y cherche vainement une trace d’installation militaire, tant il a été transformé. L’emprise de la batterie de 138 Mle 1881 est occupée par un chenil, et les cuves de la batterie de 138 Mle 1923 sont absolument invisibles, comme les magasins, dont les ruines d’un hôtel inachevé et un relais de télécommunications occupent l’emplacement. Il reste heureusement la Kasbah et sa batterie basse, dans le décor splendide de l’embouchure de l’oued Sebou. JJM 04/2008

Marokko. Kénitra. Batterie Henri Ponsot. Diese Batterie ist auf der Höhenlinie 63, 2.500 Meter von der Mündung des Oued Sebou entfernt, am linken Ufer eingerichtet. Ihre Aufgaben sind die Sperrung des Zugangs zu Port-Lyautey (Kénitra), 8 Kilometer flussaufwärts, sowie die Verteidigung der nahegelegenen Strände. Im Jahr 1939 stellt das Werk, bewaffnet mit 4 Kanonen 138 Mle 1881, seine Geschütze zwischen der Kasbah von Moulay Ismail aus dem 17. Jahrhundert und dem Leuchtturm von Mehdeya (oder Mehdya, oder Mehdia) auf. 1940 wird es durch eine Batterie von zwei Kanonen 138 Mle 1923 auf Lafette Mle 24 ersetzt, die vom Minenkreuzer Pluton stammen, der am 13. September 1939 in Casablanca durch die Explosion seiner eigenen Minen zerstört wurde. Dieses Schiff von 4773 Tonnen, in Dienst gestellt 1931, war mit 4 Kanonen 138, 4 Kanonen 75 Flak und 2 Kanonen 37 Flak bewaffnet. Diese neue Batterie befindet sich zwischen der vorherigen und dem Leuchtturm. Die Geschütze sind in Gruben mit angrenzenden Nischen installiert, die 80 Geschosse und 110 Hülsen aufnehmen können und durch eine 55 cm dicke Stahlbetondecke geschützt sind. Das Schussfeld beträgt 360°, und die Reichweite erreicht 18.000 Meter. Ein Magazin, geschützt durch eine 150 cm dicke Stahlbetondecke und mit einer Kapazität von 800 kompletten Schuss, wird hinter den Geschützen eingerichtet. Der Gefechtsstand, zwischen den 2 Batterien platziert und durch eine 10 cm dicke Stahlbetondecke geschützt, ist mit einem Richtgerät "Aviso" und einem 5-Meter-Entfernungsmesser S ausgestattet. Ein 150 Sperry-Scheinwerfer sorgt für die Beleuchtung des Schussfeldes. Die Unterbringung erfolgt in fünf massiven Gebäuden, die 300 Meter hinter dem Werk liegen. Die Sektion für die Verteidigung der Pässe des Oued Sebou, mit ihren 2 Kanonen 75 Mle 1897 auf Lafette Mle 1916, ist 500 Meter nördlich der Batterie, in der Nähe der alten Niederbatterie der Kasbah, eingerichtet. Die Erzählung der Schlacht von Port-Lyautey, die zu den erbittertsten der Operation Torch zählt und die Küstenbatterien stark einbezieht, würde eine Darstellung verdienen, die den Rahmen dieses Beitrags übersteigt. Wir fassen sie daher stark zusammen. Am 8. November 1942 wird die 138er Batterie von Kapitänleutnant Houssin kommandiert. Der Oued Sebou ist durch eine Stahlseilsperre versperrt, die auf Höhe der Kasbah gespannt ist, die ihrerseits von der 7. Kompanie des 1. R.T.M. verteidigt wird. Um 06:05 Uhr eröffnet die 75er Sektion das Feuer auf ein Motorboot, das mit der Zerstörung der Sperre beauftragt ist. Der Scheinwerfer der 138er Batterie beleuchtet daraufhin das Ziel, das auch von den Maschinengewehren des 1. R.T.M. unter Feuer genommen wird. Das Motorboot zieht sich ohne Schaden zurück. In der Zwischenzeit eröffnet der Zerstörer Eberle das Feuer auf die alte 138er Batterie, von der er glaubt, sie sei für die Schüsse verantwortlich. Um 06:25 Uhr eröffnen die 138er das Feuer auf 7.000 Meter auf den Zerstörer Roe, der eingekreist wird. Dieser erwidert das Feuer, gefolgt von der Savannah. Diese Schiffe gehören zur Nordangriffsgruppe der Task Force 34, zu der unter anderem das Schlachtschiff Texas, der Kreuzer Savannah, 2 Flugzeugträger und 10 Zerstörer gehören. Um 06:35 Uhr nehmen die 138er ihr Feuer wieder auf, diesmal auf die Landungsboote, die auch von einer in Stellung befindlichen 155 G.P.F.-Batterie beschossen werden, zusammen mit der 128. Flak-Batterie, südwestlich der Marinefliegerbasis. Um 06:58 Uhr wird die 75er Sektion, die ebenfalls auf die Landungsschiffe schießt, von einem Zerstörer unter Beschuss genommen. Die 138er Batterie schießt nacheinander auf einen Zerstörer, dann auf die Savannah, die sich auf weniger als 6.000 Meter genähert hat, und dann auf das Transportschiff George Clymer. Diese Schüsse zwingen die Transporter, sich zu entfernen, und unterbrechen die Landungen. Die Schiffe nehmen ihr Feuer auf die Batterie wieder auf und beschädigen Geschütz 2. Jedoch erobert um 08:30 Uhr ein amerikanisches Bataillon, das am Grünen Strand, weniger als 2.000 Meter südwestlich der 138er Batterie, gelandet ist, den Leuchtturm und bereitet sich auf einen Angriff auf das Werk vor. Der Kommandant befiehlt daraufhin, Geschütz 1 zu zerstören. Die Amerikaner dringen in die Batterie ein und nehmen die Besatzung gefangen, mit Ausnahme von Kptlt. Houssin, dem es gelingt, begleitet von einem seiner Männer, zur 75er Sektion zu gelangen. Diese wurde gerade durch das Feuer eines Zerstörers außer Gefecht gesetzt, wobei die gesamte Besatzung getötet wurde, außer drei Mann, von denen 2 verwundet sind. Die Batterien haben insgesamt 160 Schuss 138 und 140 Schuss 75 abgefeuert. Die amerikanische Infanterie scheitert vor der Kasbah, wo, nachdem alle Offiziere getötet wurden, die 7. Kompanie von einem Hauptfeldwebel kommandiert wird. Zweimal eröffnen die Schützen Maschinengewehrfeuer auf den Zerstörer Dallas, der versucht, die Molen zu passieren, um den Oued Sebou hinaufzufahren, und muss aufgeben. Er muss bis zum 10. warten, um sein Ziel zu erreichen. Die 138er Batterie wird um 16:35 Uhr vom 1. Bataillon des 1. R.T.M. wieder besetzt, nach einem Bajonettangriff, der mit Unterstützung einer Panzersektion F.T. 17 durchgeführt wurde. Aber die Schützen scheitern vor dem Leuchtturm. Die Batterie wird in der Nacht vom 9. auf den 10. von der amerikanischen Infanterie zurückerobert, dann wieder vom 1. Bataillon des 1. R.T.M. eingenommen, das im Anschluss auch den Leuchtturm einnimmt. Aber die Amerikaner sind jetzt in Überzahl und nehmen alles wieder ein, dann stürmen sie die Kasbah, die weiterhin hält und schließlich am 10. gegen Ende des Vormittags fällt, nach einem Luftangriff, gefolgt von heftigen Kämpfen. Die Gefechte werden bis zum Abend andauern, zur großen Überraschung der Amerikaner, die einen solchen Widerstand nicht erwartet hatten. Die 128. Flak-Batterie verbrauchte allein für den 8. 1.000 Schuss 75, schoss 2 Flugzeuge während der Luftangriffe auf die Marinefliegerbasis ab und belästigte die Landungsstrände. Am 9. setzt sie ihr Feuer auf Bodentruppen fort und zieht jedes Mal eine Erwiderung der Schiffe auf sich, besonders der Savannah. Am 10. um 07:00 Uhr eröffnet sie das Feuer auf die Dallas, der es endlich geschafft hat, die Sperre des Oued Sebou zu passieren. Da die Marinefliegerbasis evakuiert wurde und der Feind sich nähert, zieht sich ihr Personal um 10:30 Uhr zurück, nachdem es sein Material zerstört hat. Was die Geschütze der 155 G.P.F.-Batterie betrifft, werden sie am 9. am Vormittag selbstversenkt, aufgrund einer Fehlinterpretation eines Evakuierungsbefehls. Die Batterie Henri Ponsot wird nach diesen Ereignissen wieder instand gesetzt und durch eine Flugabwehr verstärkt, die 2 Kanonen 40 Bofors, 2 Kanonen 37 Flak und 3 Maschinengewehre 13,2 umfasst. Heutzutage, wenn der Standort auch perfekt identifizierbar ist, sucht man vergeblich nach einer Spur militärischer Einrichtungen, so sehr wurde er umgestaltet. Das Gelände der 138 Mle 1881-Batterie ist von einem Hundezwinger besetzt, und die Gruben der 138 Mle 1923-Batterie sind absolut unsichtbar, wie auch die Magazine, deren Stelle die Ruinen eines unvollendeten Hotels und eine Telekommunikationsstation einnehmen. Glücklicherweise bleiben die Kasbah und ihre Niederbatterie in der herrlichen Kulisse der Mündung des Oued Sebou erhalten. JJM 04/2008

Marokko. Kénitra. Batterij Henri Ponsot. Deze batterij is ingericht op de hoogtelijn 63, op 2.500 meter van de monding van de oued Sebou, op de linker oever. Haar opdrachten zijn het afsluiten van de toegang tot Port-Lyautey (Kénitra), 8 kilometer stroomopwaarts, alsook de verdediging van de nabijgelegen stranden. In 1939 stelt het werk, bewapend met 4 kanonnen 138 Mle 1881, zijn stukken op tussen de Kasbah van Moulay Ismail uit de 17e eeuw en de vuurtoren van Mehdeya (of Mehdya, of Mehdia). In 1940 wordt het vervangen door een batterij van twee kanonnen 138 Mle 1923 op affuit Mle 24, afkomstig van de mijnenlegger Pluton, die op 13 september 1939 in Casablanca werd vernietigd door de explosie van zijn eigen mijnen. Dit schip van 4773 ton, in dienst gesteld in 1931, was bewapend met 4 kanonnen 138, 4 kanonnen 75 luchtafweer en 2 kanonnen 37 luchtafweer. Deze nieuwe batterij bevindt zich tussen de vorige en de vuurtoren. De stukken zijn geïnstalleerd in kuipen met aanpalende nissen, die 80 projectielen en 110 hulzen kunnen bevatten en beschermd zijn door een 55 cm dikke gewapende betonnen dekplaat. Het schootsveld bedraagt 360°, en het bereik gaat tot 18.000 meter. Een magazijn, beschermd door een 150 cm dikke gewapende betonnen dekplaat en met een capaciteit van 800 complete schoten, wordt achter de stukken ingericht. De gevechtsleiding, geplaatst tussen de 2 batterijen en beschermd door een 10 cm dikke gewapende betonnen dekplaat, is uitgerust met een richttoestel "aviso" en een 5-meter S-stereotelemeter. Een 150 Sperry zoeklicht zorgt voor de verlichting van het schootsveld. De inkwartiering wordt verzorgd door vijf stenen gebouwen, gelegen op 300 meter achter het werk. De sectie voor de verdediging van de doorgangen van de oued Sebou, met haar 2 kanonnen 75 Mle 1897 op affuit Mle 1916, is ingericht op 500 meter ten noorden van de batterij, in de buurt van de oude lage batterij van de Kasbah. Het verslag van de slag om Port-Lyautey, die tot de hevigste van operatie Torch behoort en de kustbatterijen ruimschoots betrekt, zou een uiteenzetting verdienen die het kader van deze bijdrage overschrijdt. We vatten het daarom sterk samen. Op 8 november 1942 wordt de 138 batterij aangevoerd door luitenant-ter-zee Houssin. De oued Sebou is versperd door een staalkabelsper, gespannen ter hoogte van de Kasbah, die zelf verdedigd wordt door de 7e compagnie van het 1e R.T.M. Om 06:05 uur opent de 75 sectie het vuur op een motorboot, belast met de vernietiging van de sper. Het zoeklicht van de 138 batterij verlicht dan het doel, dat ook onder vuur wordt genomen door de machinegeweren van het 1e R.T.M. De motorboot trekt zich terug, zonder schade. Intussen opent de torpedobootjager Eberle het vuur op de oude 138 batterij, waarvan hij denkt dat ze verantwoordelijk is voor de schoten. Om 06:25 uur openen de 138 het vuur, op 7.000 meter, op de torpedobootjager Roe die ingesloten wordt. Deze antwoordt, gevolgd door de Savannah. Deze schepen maken deel uit van de noordelijke aanvalsgroep van Task Force 34, waaronder onder andere het slagschip Texas, de kruiser Savannah, 2 vliegdekschepen en 10 torpedobootjagers. Om 06:35 uur nemen de 138 hun vuur weer op, deze keer op de landingsvaartuigen, die ook gebombardeerd worden door een 155 G.P.F.-batterij in stelling, samen met de 128e luchtafweerbatterij, ten zuidwesten van de marinevliegbasis. Om 06:58 uur wordt de 75 sectie, die eveneens op de landingsschepen vuurt, onder vuur genomen door een torpedobootjager. De 138 batterij vuurt achtereenvolgens op een torpedobootjager, dan op de Savannah, die tot minder dan 6.000 meter genaderd is, en dan op het transportschip George Clymer. Deze schoten dwingen de transportschepen zich te verwijderen en onderbreken de landingen. De schepen nemen hun vuur op de batterij weer op en beschadigen stuk 2. Echter verovert om 08:30 uur een Amerikaans bataljon, geland op het Groene Strand, minder dan 2.000 meter ten zuidwesten van de 138 batterij, de vuurtoren en bereidt zich voor op een aanval op het werk. De commandant beveelt dan stuk 1 te vernietigen. De Amerikanen vallen de batterij binnen en nemen de bemanning gevangen, met uitzondering van Ltz. Houssin die erin slaagt, vergezeld door een van zijn mannen, zich bij de 75 sectie aan te sluiten. Deze is net uitgeschakeld door het vuur van een torpedobootjager, waarbij de hele bemanning gedood werd, op drie man na, waarvan 2 gewond zijn. De batterijen hebben in totaal 160 schoten 138 en 140 schoten 75 afgevuurd. De Amerikaanse infanterie faalt voor de Kasbah, waar, nadat alle officieren gedood zijn, de 7e compagnie door een adjudant-chef wordt aangevoerd. Tweemaal openen de tirailleurs mitrailleurvuur op de torpedobootjager Dallas, die probeert de pieren te passeren om de oued Sebou op te varen, en moet opgeven. Hij moet tot de 10e wachten om zijn doel te bereiken. De 138 batterij wordt om 16:35 uur door het 1e bataljon van het 1e R.T.M. opnieuw bezet, na een bajonetaanval, uitgevoerd met de steun van een tanksectie F.T. 17. Maar de tirailleurs falen voor de vuurtoren. De batterij wordt in de nacht van 9 op 10 door de Amerikaanse infanterij heroverd, dan opnieuw veroverd door het 1e bataljon van het 1e R.T.M. dat, in één beweging, ook de vuurtoren inneemt. Maar de Amerikanen zijn nu in de meerderheid en nemen alles weer in, en bestormen dan de Kasbah, die standhoudt en uiteindelijk op de 10e tegen het einde van de ochtend valt, na een luchtbombardement, gevolgd door felle gevechten. De confrontaties zullen tot de avond doorgaan, tot grote verbazing van de Amerikanen, die een dergelijk verzet niet hadden voorzien. De 128e luchtafweerbatterij verbruikte alleen al voor de 8e 1.000 schoten 75, schoot 2 vliegtuigen neer tijdens de lucht aanvallen op de marinevliegbasis en bestookte de landingsstranden. Op de 9e zet ze haar vuur op grondtroepen voort en trekt elke keer een antwoord van de schepen aan, vooral van de Savannah. Op de 10e om 07:00 uur opent ze het vuur op de Dallas, die er eindelijk in geslaagd is de sper van de oued Sebou te passeren. Omdat de marinevliegbasis geëvacueerd is en de vijand nadert, trekt haar personeel zich om 10:30 uur terug, na haar materieel vernietigd te hebben. Wat de kanonnen van de 155 G.P.F.-batterij betreft, worden ze op de 9e 's ochtends zelf tot zinken gebracht, ten gevolge van een verkeerde interpretatie van een evacuatiebevel. De batterij Henri Ponsot wordt na deze gebeurtenissen hersteld en ze wordt versterkt door een luchtafweer die 2 kanonnen 40 Bofors, 2 kanonnen 37 luchtafweer en 3 machinegeweren 13,2 omvat. Tegenwoordig, als de site ook perfect identificeerbaar is, zoekt men tevergeefs naar een spoor van militaire installaties, zozeer is hij getransformeerd. Het terrein van de 138 Mle 1881-batterij wordt ingenomen door een hondenkennel, en de kuipen van de 138 Mle 1923-batterij zijn absoluut onzichtbaar, net als de magazijnen, waarvan de ruïnes van een onvoltooid hotel en een telecommunicatiestation de plaats innemen. Gelukkig blijven de Kasbah en haar lage batterij behouden in het prachtige decor van de monding van de oued Sebou. JJM 04/2008

Morocco. Kénitra. Henri Ponsot Battery. This battery is established at contour line 63, 2,500 metres from the mouth of the Oued Sebou, on the left bank. Its missions are to deny access to Port-Lyautey (Kénitra), 8 kilometres upstream, as well as to defend the neighbouring beaches. In 1939, the work, armed with 4 138 Mle 1881 guns, lines up its guns between the Kasbah of Moulay Ismail, dating from the 17th century, and the Mehdeya (or Mehdya, or Mehdia) lighthouse. In 1940, it was replaced by a battery of two 138 Mle 1923 guns on Mle 24 mount, from the minelaying cruiser Pluton, destroyed in Casablanca by the explosion of its own mines on 13 September 1939. This ship of 4773 tons, commissioned in 1931, was armed with 4 138 guns, 4 75 A.A. guns and 2 37 A.A. guns. This new battery is located between the previous one and the lighthouse. The guns are installed in pits with adjoining niches, capable of holding 80 projectiles and 110 cartridge cases, and protected by a 55 cm thick reinforced concrete slab. The firing field is 360°, and the range reaches 18,000 metres. A magazine, protected by a 150 cm thick reinforced concrete slab and capable of holding 800 complete rounds, is set up behind the guns. The command post, placed between the 2 batteries and protected by a 10 cm thick reinforced concrete slab, is equipped with an "aviso" plotting board and a 5-metre S rangefinder. A 150 Sperry searchlight provides illumination of the firing field. Accommodation is provided by five solid buildings, located 300 metres behind the work. The pass defence section of the Oued Sebou, with its 2 75 Mle 1897 guns on Mle 1916 mount, is established 500 metres north of the battery, near the old low battery of the Kasbah. The account of the Battle of Port-Lyautey, which ranks among the fiercest of Operation Torch and heavily involves the coastal batteries, would deserve a development beyond the scope of this contribution. We therefore summarise it broadly. On 8 November 1942, the 138 battery is commanded by Lieutenant de Vaisseau Houssin. The Oued Sebou is blocked by a steel cable barrier, stretched at the level of the Kasbah, itself defended by the 7th Company of the 1st R.T.M. At 06:05, the 75 section opens fire on a motorboat tasked with destroying the barrier. The searchlight of the 138 battery then illuminates the target, which is also engaged by the machine guns of the 1st R.T.M. The motorboat withdraws without damage. Meanwhile, the destroyer Eberle opens fire on the old 138 battery, which it believes is responsible for the firing. At 06:25, the 138s open fire at 7,000 metres on the destroyer Roe, which is bracketed. It returns fire, followed by the Savannah. These ships are part of the northern attack group of Task Force 34, which includes, among others, the battleship Texas, the cruiser Savannah, 2 aircraft carriers and 10 destroyers. At 06:35, the 138s resume their fire, this time on the landing craft, which are also bombarded by a 155 G.P.F. battery in position, along with the 128th A.A. battery, to the south-west of the naval air base. At 06:58, the 75 section, which is also firing on the landing ships, is engaged by a destroyer. The 138 battery fires, successively, on a destroyer, then on the Savannah, which has approached to less than 6,000 metres, and then on the transport George Clymer. These shots force the transports to move away and interrupt the landings. The ships resume their fire on the battery, damaging gun 2. However, at 08:30, an American battalion, landed on Green Beach, less than 2,000 metres south-west of the 138 battery, seizes the lighthouse and prepares to attack the work. The commander then orders the destruction of gun 1. The Americans invade the battery and take the crew prisoner, except for Lt. Houssin who, accompanied by one of his men, manages to reach the 75 section. The latter has just been put out of action by the fire of a destroyer, killing the entire crew, except for three men, two of whom are wounded. The batteries fired, in total, 160 rounds of 138 and 140 rounds of 75. The American infantry fails before the Kasbah, where, all the officers having been killed, the 7th Company is commanded by a sergeant major. Twice, the riflemen open machine-gun fire on the destroyer Dallas, which attempts to cross the jetties to ascend the Oued Sebou, and has to give up. It will have to wait until the 10th to achieve its goal. The 138 battery is reoccupied at 16:35 by the 1st Battalion of the 1st R.T.M., following a bayonet assault, carried out with the support of an F.T. 17 tank section. But the riflemen fail before the lighthouse. The battery is retaken by the American infantry during the night of 9-10, then recaptured by the 1st Battalion of the 1st R.T.M. which, in the process, also takes the lighthouse. But the Americans are now in strength, and retake everything, then assault the Kasbah, which still holds, and finally falls on the 10th in late morning, after an air bombardment, followed by fierce fighting. The clashes will continue until the evening, much to the surprise of the Americans, who had not anticipated such resistance. The 128th A.A. battery consumed 1,000 rounds of 75, just for the day of the 8th, shooting down 2 aircraft during the air attacks on the N.A.B., and harassing the landing beaches. On the 9th, it continues its fire on ground troops, each time drawing a reply from the ships, particularly the Savannah. On the 10th at 07:00, it opens fire on the Dallas, which has finally succeeded in crossing the Oued Sebou barrier. The N.A.B. having been evacuated and the enemy approaching, its personnel retreats at 10:30, after destroying its equipment. As for the guns of the 155 G.P.F. battery, they are scuttled on the 9th in the morning, due to a misinterpretation of an evacuation order. The Henri Ponsot battery is repaired after these events, and it is reinforced by an A.A. defence comprising 2 40 Bofors guns, 2 37 A.A. guns and 3 13.2 machine guns. Nowadays, although the site is perfectly identifiable, one searches in vain for a trace of military installation, so much has it been transformed. The site of the 138 Mle 1881 battery is occupied by a kennel, and the pits of the 138 Mle 1923 battery are absolutely invisible, as are the magazines, whose location is occupied by the ruins of an unfinished hotel and a telecommunications relay. Fortunately, the Kasbah and its low battery remain in the splendid setting of the mouth of the Oued Sebou. JJM 04/2008

Maroko. Kénitra. Baterie Henri Ponsot. Tato baterie je zřízena na vrstevnici 63, 2 500 metrů od ústí řeky Sebou, na levém břehu. Jejím úkolem je znemožnit přístup do Port-Lyautey (Kénitra), 8 kilometrů proti proudu, a také bránit sousední pláže. V roce 1939 toto dílo, vyzbrojené 4 děly 138 Mle 1881, řadí svá děla mezi Kasbu Moulaye Ismaila ze 17. století a maják Mehdeya (nebo Mehdya, nebo Mehdia). V roce 1940 byla nahrazena baterií dvou děl 138 Mle 1923 na lafetě Mle 24, pocházejících z minonosného křižníku Pluton, zničeného v Casablance výbuchem vlastních min 13. září 1939. Tato loď o výtlaku 4773 tun, zařazená do služby v roce 1931, byla vyzbrojena 4 děly 138, 4 děly 75 protiletadlovými a 2 děly 37 protiletadlovými. Tato nová baterie se nachází mezi předchozí a majákem. Děla jsou instalována v jamách s přilehlými výklenky, schopnými pojmout 80 projektily a 110 nábojnic, a chráněna 55 cm silnou železobetonovou deskou. Palebné pole je 360° a dostřel dosahuje 18 000 metrů. Za děly je zřízen sklad, chráněný 150 cm silnou železobetonovou deskou a s kapacitou 800 kompletních nábojů. Velitelské stanoviště, umístěné mezi 2 bateriemi a chráněné 10 cm silnou železobetonovou deskou, je vybaveno zaměřovacím přístrojem "avisem" a dálkoměrem S o 5 metrech. Osvětlení palebného pole zajišťuje reflektor 150 Sperry. Ubytování zajišťuje pět zděných budov, umístěných 300 metrů za dílem. Četa obrany průchodů řeky Sebou, se svými 2 děly 75 Mle 1897 na lafetě Mle 1916, je zřízena 500 metrů severně od baterie, v blízkosti staré nízké baterie Kasby. Vyprávění o bitvě u Port-Lyautey, která patří k nejurputnějším operace Torch a z velké části se jí účastní pobřežní baterie, by si zasloužilo rozvoj přesahující rámec tohoto příspěvku. Proto ji výrazně zkrátíme. Dne 8. listopadu 1942 velí 138 baterii poručík námořnictva Houssin. Řeka Sebou je zablokována ocelovým kabelovým zátarasem, napnutým na úrovni Kasby, kterou sama brání 7. rota 1. pluku marockých střelců (R.T.M.). V 06:05 četa ráže 75 otvírá palbu na motorový člun, který má za úkol zničit zátaras. Reflektor 138 baterie pak osvětluje cíl, na který také útočí kulomety 1. R.T.M. Motorový člun se stahuje bez poškození. Mezitím torpédoborec Eberle otvírá palbu na starou 138 baterii, o níž se domnívá, že je odpovědná za střelbu. V 06:25 138 otvírá palbu na 7 000 metrů na torpédoborec Roe, který je obkličován. Ten odpovídá palbou, následován Savannah. Tyto lodě jsou součástí severní útočné skupiny Task Force 34, která zahrnuje mimo jiné bitevní loď Texas, křižník Savannah, 2 letadlové lodě a 10 torpédoborců. V 06:35 138 obnovuje palbu, tentokrát na vyloďovací čluny, které jsou také bombardovány 155 G.P.F. baterií v pozici spolu se 128. protiletadlovou baterií, jihozápadně od námořní letecké základny. V 06:58 je četa ráže 75, která také střílí na výsadkové lodě, napadena torpédoborcem. 138 baterie střílí postupně na torpédoborec, pak na Savannah, která se přiblížila na méně než 6 000 metrů, a pak na transportní loď George Clymer. Tyto výstřely nutí transportéry vzdálit se a přerušují vylodění. Lodě obnovují palbu na baterii a poškozují dělo 2. Avšak v 08:30 americký prapor, vysazený na Zelené pláži, méně než 2 000 metrů jihozápadně od 138 baterie, dobývá maják a připravuje se zaútočit na dílo. Velitel pak nařizuje zničit dělo 1. Američané vtrhnou do baterie a zajmou posádku, kromě por. Houssina, kterému se podaří, doprovázen jedním ze svých mužů, dostat k četě ráže 75. Ta byla právě vyřazena palbou torpédoborce, která zabila celou posádku kromě tří mužů, z nichž 2 jsou zraněni. Baterie vypálily celkem 160 ran ráže 138 a 140 ran ráže 75. Americká pěchota neuspěje před Kasbou, kde, poté co byli všichni důstojníci zabiti, velí 7. rotě štábní šikovatel. Dvakrát střelci otvírají kulometnou palbu na torpédoborec Dallas, který se pokouší překonat hráze, aby vystoupal po řece Sebou, a musí se vzdát. Bude muset počkat do 10., aby dosáhl svého cíle. 138 baterie je v 16:35 znovu obsazena 1. praporem 1. R.T.M. po bajonetovém útoku, provedeném za podpory tankové čety F.T. 17. Ale střelci neuspějí před majákem. Baterie je v noci z 9. na 10. dobyta americkou pěchotou, poté znovu dobyta 1. praporem 1. R.T.M., který vzápětí dobývá i maják. Ale Američané jsou nyní v přesile a všechno znovu dobývají, poté zaútočí na Kasbu, která stále drží a nakonec padá 10. pozdě dopoledne, po leteckém bombardování, následovaném zuřivými boji. Šarvátky budou pokračovat do večera, k velkému údivu Američanů, kteří neočekávali takový odpor. 128. protiletadlová baterie spotřebovala jen za 8. 1 000 ran ráže 75, sestřelila 2 letadla během leteckých útoků na námořní leteckou základnu a obtěžovala výsadkové pláže. 9. pokračuje v palbě na pozemní vojáky a pokaždé si vyslouží odpověď lodí, zejména Savannah. 10. v 07:00 otvírá palbu na Dallas, kterému se konečně podařilo překonat zátaras řeky Sebou. Protože byla námořní letecká základna evakuována a nepřítel se blíží, její personál se v 10:30 stahuje, poté co zničil své vybavení. Pokud jde o děla 155 G.P.F. baterie, jsou 9. ráno samostatně potopena kvůli špatnému výkladu evakuačního rozkazu. Baterie Henri Ponsot je po těchto událostech opravena a je posílena protiletadlovou obranou zahrnující 2 děla 40 Bofors, 2 děla 37 protiletadlová a 3 kulomety 13,2. Dnes, i když je lokalita dokonale identifikovatelná, marně se na ní hledá stopa po vojenské instalaci, tak byla proměněna. Místo baterie 138 Mle 1881 je obsazeno psím útulkem a jámy baterie 138 Mle 1923 jsou naprosto neviditelné, stejně jako sklady, na jejichž místě se nacházejí ruiny nedokončeného hotelu a telekomunikační stanice. Naštěstí zůstává Kasba a její nízká baterie v nádherné kulisě ústí řeky Sebou. JJM 04/2008