Dept 01 (Ain) Rideau du Jura. ± 425 m/alt. Environ 40 km au sud de la place des Rousses, ce site, occupé militairement depuis le XIIIe siècle, est un important passage routier et ferroviaire vers l'intérieur du pays en venant de Genève, passage qu'emprunte le Rhône. Le nom lui-même est une déformation de "La cluse" et la route franchissait d'ailleurs les 2 ponts-levis du fort inférieur. La fortification actuelle consiste en 2 forts distincts, celui d'En-Bas et celui d'En-Haut (ou inférieur et supérieur) reliés par une galerie creusée dans le roc, galerie protégeant un escalier de 1.165 marches rattrapant un dénivelé d'environ 200 m. La construction du fort inférieur remonte aux XVIIe et XVIIIe siècles mais il fut démantelé en 1815 et reconstruit de 1816 à 1828. En 1815, la France perdit la rive gauche du Rhône et par là même la possibilité de fortifier le mont Vuache (1101 m/alt) qui se situe face au fort l’Écluse. Le fort supérieur quant à lui fut bâti de 1834 à 1848 et renforcé de 1885 à 1887. Les éléments qui intéressent cet index se retrouvent dans l’ensemble formé par les deux forts et leur jonction. Le fort inférieur, dont les accès sont commandés par des ponts-levis à la Bélidor, n’a subi que peu de transformations après 1874 ; en fait il faudra attendre 1886 pour voir creusé dans le roc, à hauteur de la cour supérieure, un casernement à deux étages sur quatre travées. Ce casernement dont les chambrées sont séparées par d’épais piédroits de roc en place, comprend, au rez-de-chaussée, un four à pain, tandis que dans le couloir de circulation du 1er étage s’ouvre une galerie menant à la casemate Maginot enfilant le tunnel routier de la route Lyon-Genève, tunnel creusé dans le roc au-dessus du fort inférieur en 1937. Les fenêtres des chambrées et locaux connexes sont autant de petits tunnels creusés dans le roc. Notons pour mémoire qu’une ancienne poudrière a reçu quelques aménagements dont un créneau à lampe ainsi que la présence d’un original mécanisme de manoeuvre d’une herse et d’un joli cadran solaire bardé de la maxime "Toujours l’ennemi s’use devant le fort l’Écluse". Les améliorations au fort supérieur sont nettement plus visibles. Ce fort supérieur est assez complexe et comprend de multiples niveaux. L’élément le plus spectaculaire est sans conteste la tour d’angle des deux fossés (le reste du périmètre est constitué d’un à-pic), tour dont le rez-de-chaussée, indépendant des étages, fait office de coffre double de contrescarpe. Les étages supérieurs ne peuvent être gagnés que par un escalier avec coupure communiquant avec le fond du fossé. Au-delà de la coupure, une poterne donne sur un escalier desservant cinq niveaux de meurtrières avant de donner accès à une galerie de fusillade allant elle-même desservir trois casemates à feux de revers creusées dans le roc. L’étage inférieur, le coffre de contrescarpe, communique par un escalier passant sous le fossé avec le fort supérieur. Notons qu’un second coffre, attaché à l’escarpe du front de gorge, enfile un troisième fossé situé un niveau plus bas que ceux défendus par la tour. Ce fort supérieur possède, dès l’origine, deux fois quatre casemates à la Haxo réparties sur plusieurs niveaux. Le fort terminé en 1848 possédait une caserne (1836) en chevron dont les deux branches alignaient chacune trois chambrées sur deux niveaux. L’angle du chevron était occupé par d’autres locaux, dont le principal escalier d’accès, la caserne se situant bien plus haut que l’entrée du fort. La caserne, face au territoire français, n’était pas couverte. En 1886-87, on lui laissa une cour étroite en puits de lumière sur le flanc de laquelle on construisit quatre casemates braquées sur le mont Vuache. Les deux casemates intérieures étaient dévolues au tir direct, les extérieures au tir indirect. Le massif des terres de couverture de ces casemates n’atteignait pas la hauteur de celui couvrant la caserne, aussi, afin de pouvoir blinder le plafond de la cour, on encastra dans la façade de la caserne, deux énormes consoles en fonte par chambrée. Les petits côtés de la cour seront aménagés en flanc de caponnière avec, chose rare mais imposée par la nécessité de réaliser des tirs plongeants, des embrasures à ressauts. Le toit de la caserne est aménagé en position d’infanterie d’où les vues sont splendides et portent jusqu’au lac Léman et le massif alpin. Deux des multiples embrasures de la caserne montrent une cheville pivot avec un arc métallique scellé dans le sol, arc de 90 cm de long et scellé à 75 cm de la cheville. Nous ignorons quel affût et quel armement pouvait être installé là mais des dispositifs similaires seront repérés devant certaines embrasures de la jonction. Notons enfin dans cette caserne une carcasse de fourneau Vaillant, les ruines d’un four à pain, deux lignes de trois latrines et une magnifique guérite triple en pierre. La plus haute des casemates à tir direct, située au niveau de l’entrée du fort, comprend singulièrement un évier, un W.C. et un chronogramme 1887. Il est probable qu’il s’agisse là plus d’une casemate à tir direct "Séré de Rivières" que d’une casemate "Haxo" étant entendu que les différences architecturales entre les deux modèles sont plutôt ténues. C’est dans cette casemate que s’amorce l’escalier regagnant le fort inférieur. La jonction, comprend neuf niveaux de casemates totalisant seize casemates dont sept orientées vers la Suisse, cinq sur le mont Vuache et quatre vers l’aval. On trouve aussi, outre plusieurs terrasses, un vaste abri caverne pour 70 hommes, un magasin à poudre, un atelier de chargement, trois magasins aux munitions confectionnées et un magasin pour 260.000 cartouches d’infanterie. Chaque niveau de casemate s’est vu attribuer un numéro allant croissant depuis le fort supérieur. Ainsi la batterie 1 = 1 casemate (amont), les batteries 2 et 3 idem ; la batterie 4 = 1 casemate (aval) ; ensuite les numéros reprennent à la batterie 10 : 1 casemate mais 2 directions de tir (aval et Vuache), 11 : 3 casemates (2 amont, 1 Vuache), 12 : 2 casemates à, chacune, deux embrasures (2 aval, 2 Vuache), pas de n° 13 et, enfin, la numéro 14 : 3 casemates (1 Vuache, 2 amont). On l’aura compris, chaque niveau de casemates possède son magasin. Ces magasins sont construits dans une niche creusée dans le roc et sont donc indépendants des parois et même du sol, deux vides ventilés étant chaque fois ménagés sous le local de stockage. Si l’essentiel des éléments que nous venons de passer en revue existaient en 1848, il est probable que l’abri caverne soit postérieur, tout comme l’unique magasin à poudre (7 x 4 m) qui, seul, comprend un créneau à lampe typique des magasins post-1874. Un fossé creusé dans le roc sur tout le dénivelé entre les deux forts protège les embrasures de la jonction dirigées vers l’amont. Ce fort combattra en 1940 et l'armée ne le vendit qu'en 1981. L'ensemble constitue un ensemble architectural exceptionnel, en pleine zone Natura 2000. Notre visite, par une météo idéale, restera comme un de nos meilleurs souvenirs. Le fort inférieur ainsi qu’une partie de la jonction sont ouverts au public. Le fort supérieur, non sécurisé, n’est en principe pas visitable. Les coordonnées géographiques ci-dessus indiquent l'emplacement du fort inférieur.
Dept 01 (Ain) Vorhang des Jura. ± 425 M/ü M. Etwa 40 km südlich der Festung Les Rousses, diese seit dem 13. Jahrhundert militärisch besetzte Stelle ist eine wichtige Straßen- und Eisenbahnpassage ins Landesinnere von Genf aus, eine Passage, die die Rhône nutzt. Der Name selbst ist eine Verformung von "La cluse" und die Straße überquerte übrigens die 2 Zugbrücken des unteren Forts. Die heutige Befestigung besteht aus 2 getrennten Forts, dem Unteren und dem Oberen (oder inférieur und supérieur), verbunden durch eine in den Fels gegrabene Galerie, die eine Treppe von 1.165 Stufen schützt, die einen Höhenunterschied von etwa 200 m überwindet. Der Bau des unteren Forts geht auf das 17. und 18. Jahrhundert zurück, aber es wurde 1815 geschleift und von 1816 bis 1828 wieder aufgebaut. 1815 verlor Frankreich das linke Ufer der Rhône und damit die Möglichkeit, den gegenüberliegenden Mont Vuache (1101 M/ü M) zu befestigen. Das obere Fort seinerseits wurde von 1834 bis 1848 erbaut und von 1885 bis 1887 verstärkt. Die Elemente, die für diesen Index von Interesse sind, finden sich in der Gesamtheit der beiden Forts und ihrer Verbindung. Das untere Fort, dessen Zugänge von Zugbrücken nach Bélidor kontrolliert werden, erfuhr nach 1874 nur wenige Veränderungen; tatsächlich musste man bis 1886 warten, um auf der Höhe des oberen Hofes eine zweistöckige Unterkunft mit vier Jochen in den Fels graben zu sehen. Diese Unterkunft, deren Stuben durch dicke Felssteher getrennt sind, umfasst im Erdgeschoss einen Brotofen, während im Verkehrskorridor des 1. Stocks eine Galerie abgeht, die zur Maginot-Kasematte führt, die den Straßentunnel der Route Lyon-Genf bestreicht, ein 1937 in den Fels oberhalb des unteren Forts gegrabener Tunnel. Die Fenster der Stuben und Nebenräume sind ebenso viele kleine in den Fels gegrabene Tunnel. Wir notieren der Vollständigkeit halber, dass ein altes Pulverhaus einige Einrichtungen erhielt, darunter eine Lampennische sowie das Vorhandensein eines originellen Mechanismus zum Betätigen eines Fallgitters und einer hübschen Sonnenuhr, die mit dem Motto "Toujours l’ennemi s’use devant le fort l’Écluse" versehen ist. Die Verbesserungen am oberen Fort sind deutlich sichtbarer. Dieses obere Fort ist recht komplex und umfasst mehrere Ebenen. Das spektakulärste Element ist zweifellos der Eckturm der beiden Gräben (der Rest des Umfangs besteht aus einem Steilhang), ein Turm, dessen Erdgeschoss, unabhängig von den Etagen, als doppelte Kontereskarpenkasematte dient. Die oberen Etagen sind nur über eine Treppe mit Sperre erreichbar, die mit dem Grabengrund kommuniziert. Jenseits der Sperre führt eine Poterne zu einer Treppe, die fünf Ebenen von Schießscharten erschließt, bevor sie Zugang zu einer Gewehrgalerie gewährt, die ihrerseits drei in den Fels gegrabene Kasematten mit Rückwärtsfeuer bedient. Das untere Stockwerk, die Kontereskarpenkasematte, kommuniziert über eine unter dem Graben verlaufende Treppe mit dem oberen Fort. Wir bemerken, dass eine zweite Kasematte, an der Escarpe der Kehlfront angebracht, einen dritten Grachen bestreicht, der eine Ebene tiefer liegt als die von dem Turm verteidigten. Dieses obere Fort besitzt von Anfang an zweimal vier Kasematten nach Haxo, die auf mehrere Ebenen verteilt sind. Das 1848 fertiggestellte Fort besaß eine Unterkunft (1836) in Chevron-Form, deren zwei Schenkel jeweils drei Stuben auf zwei Ebenen aufreihten. Die Spitze des Chevrons war von anderen Räumen eingenommen, darunter der Hauptzugangstreppe, wobei die Unterkunft viel höher lag als der Forteingang. Die Unterkunft, dem französischen Territorium zugewandt, war nicht überdacht. 1886-87 ließ man ihr einen schmalen Lichtschachthof, an dessen Flanke vier auf den Mont Vuache gerichtete Kasematten gebaut wurden. Die beiden inneren Kasematten waren für direkten Schuss bestimmt, die äußeren für indirekten Schuss. Die Erdabdeckung dieser Kasematten erreichte nicht die Höhe der die Unterkunft bedeckenden, daher wurden, um die Decke des Hofs panzern zu können, in die Fassade der Unterkunft pro Stube zwei enorme Gusseisenkonsolen eingelassen. Die kurzen Seiten des Hofs wurden als Kaponnierflanke eingerichtet mit, was selten ist aber durch die Notwendigkeit von Steilschüssen auferlegt wurde, gestuften Schießscharten. Das Dach der Unterkunft ist als Infanteriestellung ausgebaut, von wo aus die Aussichten prächtig sind und bis zum Genfersee und dem Alpenmassiv reichen. Zwei der zahlreichen Schießscharten der Unterkunft zeigen einen Drehbolzen mit einem im Boden verankerten Metallbogen, einem Bogen von 90 cm Länge und 75 cm vom Bolzen entfernt verankert. Wir wissen nicht, welche Lafette und welche Bewaffnung dort installiert werden konnte, aber ähnliche Vorrichtungen werden vor einigen Schießscharten der Verbindung bemerkt werden. Wir notieren schließlich in dieser Unterkunft ein Gestell eines Vaillant-Ofens, die Ruinen eines Brotofens, zwei Reihen von drei Latrinen und eine prächtige dreifache Steinwacht. Die höchste der Kasematten für direkten Schuss, auf der Höhe des Forteingangs gelegen, umfasst merkwürdigerweise ein Waschbecken, eine Toilette und ein Chronogramm 1887. Es ist wahrscheinlich, dass es sich dabei eher um eine Kasematte für direkten Schuss "Séré de Rivières" als um eine Kasematte "Haxo" handelt, zumal die architektonischen Unterschiede zwischen den beiden Modellen eher gering sind. In dieser Kasematte beginnt die Treppe, die zum unteren Fort zurückführt. Die Verbindung umfasst neun Ebenen von Kasematten, insgesamt sechzehn Kasematten, davon sieben in Richtung Schweiz, fünf auf den Mont Vuache und vier flussabwärts gerichtet. Man findet auch, neben mehreren Terrassen, einen weitläufigen Höhlenunterstand für 70 Mann, ein Pulvermagazin, eine Ladewerkstatt, drei Magazine für Fertigmunition und ein Magazin für 260.000 Infanteriepatronen. Jeder Kasemattengang wurde mit einer von oben nach unten zunehmenden Nummer versehen. So Batterie 1 = 1 Kasematte (stromauf), Batterien 2 und 3 ebenso; Batterie 4 = 1 Kasematte (stromab); dann nehmen die Nummern bei Batterie 10 wieder auf: 1 Kasematte aber 2 Schussrichtungen (stromab und Vuache), 11: 3 Kasematten (2 stromauf, 1 Vuache), 12: 2 Kasematten mit jeweils zwei Schießscharten (2 stromab, 2 Vuache), keine Nr. 13 und schließlich die Nummer 14: 3 Kasematten (1 Vuache, 2 stromauf). Man wird verstanden haben, jede Kasemattengang besitzt sein eigenes Magazin. Diese Magazine sind in eine in den Fels gegrabene Nische gebaut und somit unabhängig von den Wänden und sogar vom Boden, wobei jedes Mal zwei belüftete Hohlräume unter dem Lagerraum geschaffen wurden. Wenn der Großteil der soeben besprochenen Elemente 1848 existierte, ist es wahrscheinlich, dass der Höhlenunterstand später ist, ebenso wie das einzige Pulvermagazin (7 x 4 m), das als einziges eine für Magazine nach 1874 typische Lampennische umfasst. Ein in den Fels gegrabener Graben über den gesamten Höhenunterschied zwischen den beiden Forts schützt die stromaufwärts gerichteten Schießscharten der Verbindung. Dieses Fort wird 1940 kämpfen und die Armee verkaufte es erst 1981. Das Ganze stellt ein außergewöhnliches architektonisches Ensemble mitten in einer Natura-2000-Zone dar. Unser Besuch, bei idealem Wetter, bleibt eine unserer besten Erinnerungen. Das untere Fort sowie ein Teil der Verbindung sind für die Öffentlichkeit zugänglich. Das obere Fort, nicht gesichert, ist grundsätzlich nicht zu besichtigen. Die oben angegebenen geografischen Koordinaten geben den Standort des unteren Forts an.
Dept 01 (Ain) Gordijn van de Jura. ± 425 m/alt. Ongeveer 40 km ten zuiden van de vesting Les Rousses, deze sinds de 13e eeuw militair bezette site is een belangrijke weg- en spoorwegpassage naar het binnenland vanuit Genève, een passage die de Rhône gebruikt. De naam zelf is een vervorming van "La cluse" en de weg passeerde trouwens de 2 valbruggen van het onderste fort. De huidige versterking bestaat uit 2 afzonderlijke forten, het Beneden- en het Bovenfort (of inférieur en supérieur) verbonden door een in de rots uitgegraven galerij, galerij die een trap van 1.165 treden beschermt die een hoogteverschil van ongeveer 200 m overwint. De bouw van het onderste fort gaat terug tot de 17e en 18e eeuw maar het werd in 1815 geslecht en van 1816 tot 1828 herbouwd. In 1815 verloor Frankrijk de linkeroever van de Rhône en daarmee de mogelijkheid de tegenoverliggende Mont Vuache (1101 m/alt) te versterken. Het bovenfort zelf werd gebouwd van 1834 tot 1848 en versterkt van 1885 tot 1887. De elementen die voor deze index van belang zijn, bevinden zich in het geheel gevormd door de twee forten en hun verbinding. Het onderste fort, waarvan de toegangen worden beheerst door valbruggen naar Bélidor, onderging slechts weinig veranderingen na 1874; eigenlijk moest men tot 1886 wachten om op hoogte van de bovenplaats een kazernement van twee verdiepingen op vier traveeën in de rots te zien graven. Dit kazernement waarvan de slaapzalen gescheiden zijn door dikke rotsstijlen, omvat op het gelijkvloers een broodoven, terwijl in de circulatiegang van de 1e verdieping een galerij uitkomt die leidt naar de Maginot-kazemat die de wegtunnel van de route Lyon-Genève bestrijkt, een in 1937 in de rots boven het onderste fort gegraven tunnel. De vensters van de slaapzalen en bijhorende lokalen zijn evenzovele kleine in de rots gegraven tunnels. Noteren we ter herinnering dat een oude kruittoren enkele inrichtingen kreeg waaronder een lampnis evenals de aanwezigheid van een origineel mechanisme voor het bedienen van een valhek en een mooie zonnewering voorzien van het motto "Toujours l’ennemi s’use devant le fort l’Écluse". De verbeteringen aan het bovenfort zijn duidelijk zichtbaarder. Dit bovenfort is vrij complex en omvat meerdere niveaus. Het meest spectaculaire element is ongetwijfeld de hoektoren van de twee grachten (de rest van de perimeter bestaat uit een steilte), toren waarvan het gelijkvloers, onafhankelijk van de verdiepingen, dienst doet als dubbele contrescarpe-kazemat. De bovenverdiepingen zijn alleen bereikbaar via een trap met doorsnijding die communiceert met de grachtbodem. Voorbij de doorsnijding geeft een poterne uit op een trap die vijf niveaus van schietgaten bedient alvorens toegang te verlenen tot een geweergalerij die zelf drie in de rots uitgegraven kazematten met omgekeerd vuur bedient. De onderste verdieping, de contrescarpe-kazemat, communiceert via een onder de gracht doorlopende trap met het bovenfort. Merken we op dat een tweede kazemat, bevestigd aan de escarpe van de keelfront, een derde gracht bestrijkt gelegen een niveau lager dan die verdedigd door de toren. Dit bovenfort bezit, vanaf de oorsprong, tweemaal vier kazematten naar Haxo verdeeld over verschillende niveaus. Het in 1848 voltooide fort bezat een kazerne (1836) in chevronvorm waarvan de twee takken elk drie slaapzalen op twee niveaus uitlijnden. De hoek van de chevron werd ingenomen door andere lokalen, waaronder de hoofdtoegangstrap, de kazerne bevindt zich veel hoger dan de ingang van het fort. De kazerne, naar Frans grondgebied gericht, was niet overdekt. In 1886-87 liet men haar een smalle lichtschachtplaats aan wiens flank vier op de Mont Vuache gerichte kazematten werden gebouwd. De twee binnenste kazematten waren bestemd voor direct vuur, de buitenste voor indirect vuur. De massa dekkingaarde van deze kazematten bereikte niet de hoogte van die de kazerne bedekte, ook, om het plafond van de plaats te kunnen pantseren, werd in de gevel van de kazerne, per slaapzaal, twee enorme gietijzeren consoles ingewerkt. De korte zijden van de plaats werden ingericht als kaponnierenflank met, wat zeldzaam is maar opgelegd door de noodzaak duikvuur te realiseren, getrapte schietgaten. Het dak van de kazerne is ingericht als infanteriepositie vanwaar de uitzichten schitterend zijn en reiken tot aan het Meer van Genève en het alpien massief. Twee van de talrijke schietgaten van de kazerne tonen een draaipen met een metalen boog verankerd in de grond, een boog van 90 cm lang en verankerd op 75 cm van de pen. We weten niet welke affuit en welke bewapening daar kon worden geïnstalleerd maar gelijkaardige inrichtingen zullen worden opgemerkt voor sommige schietgaten van de verbinding. Noteren we tenslotte in deze kazerne een geraamte van een Vaillant-fornuis, de ruïnes van een broodoven, twee rijen van drie latrines en een prachtige drievoudige stenen wacht. De hoogste van de kazematten voor direct vuur, gelegen op het niveau van de fortingang, omvat eigenaardig een gootsteen, een toilet en een chronogram 1887. Het is waarschijnlijk dat het hier eerder gaat om een kazemat voor direct vuur "Séré de Rivières" dan om een kazemat "Haxo" daar de architectonische verschillen tussen de twee modellen nogal gering zijn. Het is in deze kazemat dat de trap begint die naar het onderste fort teruggaat. De verbinding, omvat negen niveaus van kazematten totaal zestien kazematten waarvan zeven gericht naar Zwitserland, vijf op de Mont Vuache en vier stroomafwaarts. Men vindt ook, naast verschillende terrassen, een uitgebreide grottenopvang voor 70 man, een kruitmagazijn, een laadatelier, drie magazijnen voor gemaakte munitie en een magazijn voor 260.000 infanteriepatronen. Elk kazematniveau kreeg een nummer toegewezen oplopend vanaf het bovenfort. Zo batterij 1 = 1 kazemat (stroomop), batterijen 2 en 3 idem; batterij 4 = 1 kazemat (stroomaf); vervolgens nemen de nummers bij batterij 10 weer op: 1 kazemat maar 2 schietrichtingen (stroomaf en Vuache), 11: 3 kazematten (2 stroomop, 1 Vuache), 12: 2 kazematten met elk twee schietgaten (2 stroomaf, 2 Vuache), geen nr. 13 en, tenslotte, nummer 14: 3 kazematten (1 Vuache, 2 stroomop). Men zal begrepen hebben, elk kazematniveau bezit zijn eigen magazijn. Deze magazijnen zijn gebouwd in een in de rots uitgegraven nis en zijn dus onafhankelijk van de wanden en zelfs van de vloer, waarbij telkens twee geventileerde holtes onder de opslagruimte werden aangebracht. Indien het merendeel van de zojuist besproken elementen in 1848 bestond, is het waarschijnlijk dat de grottenopvang later is, evenals het unieke kruitmagazijn (7 x 4 m) dat, als enige, een voor magazijnen na 1874 typische lampnis omvat. Een in de rots gegraven gracht over het hele hoogteverschil tussen de twee forten beschermt de stroomopwaarts gerichte schietgaten van de verbinding. Dit fort zal in 1940 vechten en het leger verkocht het pas in 1981. Het geheel vormt een uitzonderlijk architecturaal ensemble, midden in een Natura 2000-zone. Ons bezoek, bij ideaal weer, blijft een van onze beste herinneringen. Het onderste fort alsook een deel van de verbinding zijn open voor het publiek. Het bovenfort, niet beveiligd, is in principe niet te bezoeken. De hierboven vermelde geografische coördinaten geven de locatie van het onderste fort aan.
Dept 01 (Ain) Jura curtain. ± 425 m/alt. About 40 km south of the fortress of Les Rousses, this site, occupied militarily since the 13th century, is an important road and railway passage inland from Geneva, a passage used by the Rhône. The name itself is a deformation of "La cluse" and the road, moreover, crossed the 2 drawbridges of the lower fort. The current fortification consists of 2 distinct forts, the Lower and the Upper (or inférieur and supérieur) connected by a gallery dug into the rock, a gallery protecting a staircase of 1,165 steps overcoming a difference in height of about 200 m. The construction of the lower fort dates back to the 17th and 18th centuries but it was dismantled in 1815 and rebuilt from 1816 to 1828. In 1815, France lost the left bank of the Rhône and with it the possibility of fortifying the opposite Mont Vuache (1101 m/alt). The upper fort, for its part, was built from 1834 to 1848 and reinforced from 1885 to 1887. The elements of interest to this index are found in the ensemble formed by the two forts and their junction. The lower fort, whose accesses are controlled by Bélidor drawbridges, underwent few transformations after 1874; in fact, one had to wait until 1886 to see a two-story barracks with four bays dug into the rock at the level of the upper courtyard. This barracks, whose rooms are separated by thick rock piers, includes, on the ground floor, a bread oven, while in the circulation corridor of the 1st floor opens a gallery leading to the Maginot casemate sweeping the road tunnel of the Lyon-Geneva route, a tunnel dug into the rock above the lower fort in 1937. The windows of the rooms and related premises are as many small tunnels dug into the rock. Let us note for the record that an old powder magazine received some fittings including a lamp embrasure as well as the presence of an original mechanism for operating a portcullis and a pretty sundial bearing the motto "Toujours l’ennemi s’use devant le fort l’Écluse". The improvements to the upper fort are clearly more visible. This upper fort is quite complex and includes multiple levels. The most spectacular element is undoubtedly the corner tower of the two ditches (the rest of the perimeter consists of a cliff), a tower whose ground floor, independent of the floors, serves as a double counterscarp casemate. The upper floors can only be reached by a staircase with a cut communicating with the bottom of the ditch. Beyond the cut, a postern gives onto a staircase serving five levels of loopholes before giving access to a firing gallery which itself serves three casemates with reverse fire dug into the rock. The lower floor, the counterscarp casemate, communicates via a staircase passing under the ditch with the upper fort. Note that a second casemate, attached to the scarp of the gorge front, sweeps a third ditch located one level lower than those defended by the tower. This upper fort possesses, from the outset, twice four Haxo casemates distributed over several levels. The fort completed in 1848 had a barracks (1836) in chevron shape whose two wings each aligned three rooms on two levels. The angle of the chevron was occupied by other premises, including the main access staircase, the barracks being located much higher than the fort entrance. The barracks, facing French territory, was not covered. In 1886-87, it was left with a narrow light well courtyard on the flank of which four casemates aimed at Mont Vuache were built. The two inner casemates were devoted to direct fire, the outer ones to indirect fire. The mass of covering earth of these casemates did not reach the height of that covering the barracks, also, in order to be able to armor the ceiling of the courtyard, two enormous cast-iron consoles per room were embedded in the facade of the barracks. The short sides of the courtyard will be arranged as a caponier flank with, which is rare but imposed by the necessity of achieving plunging fire, stepped embrasures. The roof of the barracks is arranged as an infantry position from where the views are splendid and extend to Lake Geneva and the alpine massif. Two of the numerous embrasures of the barracks show a pivot pin with a metal arc sealed in the ground, an arc 90 cm long and sealed 75 cm from the pin. We do not know which mount and which armament could be installed there but similar devices will be spotted in front of some embrasures of the junction. Let us finally note in this barracks a frame of a Vaillant stove, the ruins of a bread oven, two lines of three latrines and a magnificent triple stone sentry box. The highest of the direct fire casemates, located at the level of the fort entrance, singularly includes a sink, a toilet, and a chronogram 1887. It is likely that this is more of a "Séré de Rivières" direct fire casemate than a "Haxo" casemate, given that the architectural differences between the two models are rather tenuous. It is in this casemate that the staircase leading back to the lower fort begins. The junction comprises nine levels of casemates totaling sixteen casemates of which seven are oriented towards Switzerland, five towards Mont Vuache and four downstream. There are also, besides several terraces, a vast cavern shelter for 70 men, a powder magazine, a loading workshop, three magazines for made ammunition and a magazine for 260,000 infantry cartridges. Each casemate level was assigned a number increasing from the upper fort. Thus battery 1 = 1 casemate (upstream), batteries 2 and 3 likewise; battery 4 = 1 casemate (downstream); then the numbers resume at battery 10: 1 casemate but 2 firing directions (downstream and Vuache), 11: 3 casemates (2 upstream, 1 Vuache), 12: 2 casemates with, each, two embrasures (2 downstream, 2 Vuache), no no. 13 and, finally, number 14: 3 casemates (1 Vuache, 2 upstream). It will be understood, each casemate level has its own magazine. These magazines are built in a niche dug into the rock and are therefore independent of the walls and even the floor, with two ventilated voids being provided each time under the storage room. While most of the elements we have just reviewed existed in 1848, it is likely that the cavern shelter is later, as is the unique powder magazine (7 x 4 m) which, alone, includes a lamp embrasure typical of post-1874 magazines. A ditch dug into the rock over the entire height difference between the two forts protects the upstream-directed embrasures of the junction. This fort will fight in 1940 and the army sold it only in 1981. The whole constitutes an exceptional architectural ensemble, in the middle of a Natura 2000 zone. Our visit, in ideal weather, remains one of our best memories. The lower fort as well as part of the junction are open to the public. The upper fort, not secured, is in principle not visitable. The geographical coordinates above indicate the location of the lower fort.
Dept 01 (Ain) Závěs Jury. ± 425 m/n.m. Asi 40 km jižně od pevnosti Les Rousses, toto od 13. století vojensky obsazené místo je důležitou silniční a železniční průrvou do vnitrozemí od Ženevy, průrvou, kterou využívá Rhôna. Samotný název je zkomoleninou "La cluse" a silnice mimochodem překonávala 2 padací mosty dolní pevnosti. Současná fortifikace se skládá ze 2 samostatných pevností, Dolní a Horní (neboli inférieur a supérieur) propojených galerií vytesanou do skály, galerií chránící schodiště o 1 165 stupních překonávající převýšení asi 200 m. Stavba dolní pevnosti sahá do 17. a 18. století, ale byla zbořena v roce 1815 a přestavěna v letech 1816 až 1828. V roce 1815 Francie ztratila levý břeh Rhôny a s ním možnost opevnit protilehlý Mont Vuache (1101 m/n.m.). Horní pevnost pro svou část byla postavena v letech 1834 až 1848 a zesílena v letech 1885 až 1887. Prvky zajímavé pro tento index se nacházejí v celku tvořeném oběma pevnostmi a jejich spojením. Dolní pevnost, jejíž přístupy jsou ovládány padacími mosty typu Bélidor, prodělala po roce 1874 jen málo změn; ve skutečnosti bylo třeba počkat do roku 1886, aby byla ve výši horního nádvoří vytesána do skály kasárna o dvou patrech na čtyřech polích. Tato kasárna, jejichž ubikace jsou odděleny tlustými skalními pilíři, zahrnuje v přízemí chlebovou pec, zatímco v oběžné chodbě 1. patra se otvírá galerie vedoucí k Maginotově kasematě, která kříží silniční tunel trasy Lyon-Ženeva, tunel vytesaný do skály nad dolní pevností v roce 1937. Okna ubikací a příbuzných prostor jsou tolik malých tunelů vytesaných do skály. Všimněme si pro připomenutí, že stará prachárna obdržela několik úprav včetně střílny pro lampu a také přítomnost originálního mechanismu pro ovládání padací mříže a pěkného slunečního ciferníku opatřeného mottem "Toujours l’ennemi s’use devant le fort l’Écluse". Vylepšení na horní pevnosti jsou zřetelně viditelnější. Tato horní pevnost je dosti složitá a zahrnuje více úrovní. Nejefektnějším prvkem je bezpochyby rohová věž dvou příkopů (zbytek obvodu tvoří srázy), věž, jejíž přízemí, nezávislé na patrech, slouží jako dvojitá kasemata kontreskarpy. Horní patra lze dosáhnout pouze schodištěm s přerušením komunikujícím s dnem příkopu. Za přerušením vede poterna na schodiště obsluhující pět pater střílen, než poskytne přístup ke střelecké galerii, která sama obsluhuje tři kasematy s opačnou palbou vytesané do skály. Spodní patro, kasemata kontreskarpy, komunikuje schodištěm procházejícím pod příkopem s horní pevností. Všimněme si, že druhá kasemata, připevněná ke skalpu hrdlového frontu, kříží třetí příkop umístěný o úroveň níže než ty, které brání věž. Tato horní pevnost disponuje od počátku dvakrát čtyřmi kasematami typu Haxo rozloženými na několika úrovních. Pevnost dokončená v roce 1848 měla kasárna (1836) v chevronovém tvaru, jejichž dvě křídla seřazovala každé tři ubikace na dvou úrovních. Úhel chevronu byl obsazen jinými prostory, včetně hlavního přístupového schodiště, přičemž kasárna se nacházela mnohem výše než vstup do pevnosti. Kasárna, obrácená k francouzskému území, nebyla zakrytá. V letech 1886-87 jí byl ponechán úzký světlíkový dvůr, na jehož boku byly postaveny čtyři kasematy namířené na Mont Vuache. Dvě vnitřní kasematy byly určeny pro přímou palbu, vnější pro nepřímou palbu. Hmotnost krycí zeminy těchto kasemat nedosahovala výšky té, která pokrývala kasárna, proto, aby bylo možné pancéřovat strop dvora, byly do fasády kasáren, na každou ubikaci, vsazeny dvě obrovské litinové konzoly. Krátké strany dvora byly upraveny jako flank kaponíry s, což je vzácné, ale vynucené nutností realizovat střemhlavou palbu, stupňovitými střílnami. Střecha kasáren je upravena jako pěchotní postavení, odkud jsou výhledy skvělé a sahají až k Ženevskému jezeru a alpskému masivu. Dvě z četných střílen kasáren ukazují otočný čep s kovovým obloukem zalitým do země, oblouk dlouhý 90 cm a zalitý 75 cm od čepu. Nevíme, která lafeta a která výzbroj tam mohla být instalována, ale podobná zařízení budou zjištěna před některými střílnami spojení. Nakonec si v těchto kasárnách všimněme kostry Vaillantových kamen, ruin chlebové pece, dvou řad po třech latrínách a nádherné trojité kamenné strážní budky. Nejvyšší z kasemat pro přímou palbu, umístěná na úrovni vstupu do pevnosti, zahrnuje zvláštním způsobem dřez, toaletu a chronogram 1887. Je pravděpodobné, že se zde jedná spíše o kasematy pro přímou palbu "Séré de Rivières" než o kasematy "Haxo", vzhledem k tomu, že architektonické rozdíly mezi oběma modely jsou poněkud slabé. V této kasematě začíná schodiště vedoucí zpět k dolní pevnosti. Spojení zahrnuje devět pater kasemat celkem šestnáct kasemat, z nichž sedm je orientováno na Švýcarsko, pět na Mont Vuache a čtyři po proudu. Nacházejí se zde také, kromě několika teras, rozsáhlý jeskynní úkryt pro 70 mužů, prachárna, nabíjecí dílna, tři sklady hotové munice a sklad na 260 000 pěchotních nábojů. Každé patro kasemat obdrželo číslo rostoucí od horní pevnosti. Tedy baterie 1 = 1 kasemata (po proudu), baterie 2 a 3 stejně; baterie 4 = 1 kasemata (proti proudu); poté čísla pokračují u baterie 10: 1 kasemata ale 2 palebná zaměření (proti proudu a Vuache), 11: 3 kasematy (2 po proudu, 1 Vuache), 12: 2 kasematy s, každá, dvěma střílnami (2 proti proudu, 2 Vuache), č. 13 žádné a, konečně, číslo 14: 3 kasematy (1 Vuache, 2 po proudu). Bude pochopeno, každé patro kasemat má vlastní sklad. Tyto sklady jsou postaveny ve výklenku vytesaném do skály a jsou tedy nezávislé na stěnách a dokonce i na podlaze, přičemž pokaždé byly zřízeny dvě větrané dutiny pod skladovacím prostorem. Pokud většina prvků, které jsme právě probrali, existovala v roce 1848, je pravděpodobné, že jeskynní úkryt je pozdější, stejně jako jedinečná prachárna (7 x 4 m), která, sama, zahrnuje střílnu pro lampu typickou pro sklady po roce 1874. Příkop vytesaný do skály po celém převýšení mezi oběma pevnostmi chrání střílny spojení směřující proti proudu. Tato pevnost bude bojovat v roce 1940 a armáda ji prodala až v roce 1981. Celek tvoří výjimečný architektonický soubor, uprostřed zóny Natura 2000. Naše návštěva, za ideálního počasí, zůstává jedním z našich nejlepších vzpomínek. Dolní pevnost a také část spojení jsou otevřeny veřejnosti. Horní pevnost, nezabezpečená, není v zásadě přístupná. Výše uvedené zeměpisné souřadnice udávají polohu dolní pevnosti.
Cité dans : Zitiert in : Geciteerd in: Cited in: Citováno v: Châtillon-en-Michaille (fort de), Mont Vaudois (fort du), Rousses (place des)
Le fort supérieur ▼
La jonction ▼
Le fort inférieur ▼
Vues anciennes ▼